Þróunarlaus aðstoð

Utanríkis-, her- og varnarmálaráðherra, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, sem sækist eftir sæti í Öryggisráðinu, segir ábyrgð okkar Íslendinga vera aðallega gagnvart þeim löndum Afríku, þar sem þróun mannlegs lífs er komin skemmst á veg skv. lista Sameinuðu þjóðanna. „Við eigum að horfa á þau í dag“, segir Ingibjörg í viðtali á mbl.is. Þessi ríki eru Síerra Leone, Búrkina Fasó, Gínea- Bissá, Níger, Malí, Mósambík, Mið- Afríku Lýðveldið, Tsjad, Eþíópía og Lýðræðis- lýðveldið Kongó! Stríð og spilling er viðvarandi ástand í þessum löndum, ættbálkaveldi, galdratrú, þurrkar og nægileg eymd til þess að halda þeim neðst á listanum. Ingibjörg vill auka þróunaraðstoð í einhverja milljarða til þess að við öxlum ábyrgð á stöðu þessara landa. Hvers vegna þessir milljarðar okkar nýtast betur í stríðsherra og ættbálkahöfðingja þar en hér heima t.d. til þess að sjúkrahúsin geti loks borgað birgjum sínum er flestum hulin ráðgáta.

Milljarðar til óþurftar

En hversu vel nýtast milljarðarnir til þarfra verka í þessum löndum? Hjónin Sigríður Snæbjörnsdóttir, forstjóri Heilbrigðisstofnunar Suðurnesja og Sigurður Guðmundsson landlæknir eru nýkomin heim eftir eins árs dvöl í Malaví í Afríku (16. neðst á listanum) og ættu að þykja dómbær á slíkt. „Við eigum að hætta að gefa fátækum peninga“, segja þau meðal annars í viðtali við Fréttablaðið þann 4. nóv. sl. (bls. 12, pdf hér). Þau segja einnig:

 „Þarna er til dæmis spillingin í öllu sínu veldi og það er dyggð að hygla sínum nánustu. Um 70 prósent rekstrartekna ríkisins kemur í formi gjafa erlendis frá og í Malaví er mikið ættbálka- og höfðingjaveldi. Standi fólk frammi fyrir tveimur kostum, að fara að lögum eða fara eftir aldagamalli hefð, þá velur það hefðina og stelur peningunum til að gefa ættingjum. Og það virðist engu máli skipta hvort það eru hvítingjar eða heimafólk; það er alltaf gaman að dreifa peningum og láta aðra sitja og standa eftir skipun.“

Eftirlitið með þessu fé er greinilega ekki nógu skilvirkt,“ segja þau. Til dæmis fari 30 til 40 prósent gefinna lyfja beint til sjálftökufólks í öllum stigum samfélagsins. Hvað þá peningarnir. „Einn höfðinginn þarna sagði „hættið að gefa okkur peninga og gefið okkur menntun í staðinn“ umfram allt hætta að dreifa ölmusu!“

„Þarna er dulið kynferðislegt ofbeldi frá hendi alls konar karla sem fer fram í skjóli galdurs og siðvenja sem eru ekki eftir hafandi,“ segir Sigurður alvarlegur í bragði og þagnar.

Er það þetta sem Íslendingurinn vill styðja til þess að minnka krónískan móral sinn í afstæðum vellystingum sínum? Af hverju ekki Mæðrastyrksnefnd eða helst nágrannann sem vitað er um að á í megnustu vandræðum með fé og heilsu? Eða bara að gera sér grein fyrir því að stöðugar fégjafir frá þjóðum til annarra þjóða snúast nánast alltaf upp í andhverfu sína.

Stuðningur við mannfjölgun í örbirgð

Svo er eitt sem má aldrei minnast á, án þess að fá reiði himnanna yfir sig: Ef við bætum hag fólks í þessum löndum, þá fjölgar það sér nægilega til þess að hagur þess verði jafn ömurlegur og hann var. Skiljanlega sendum við  ljósmæður á þessa staði til þess að minnka barnadauða, enda ætti hann ekki að líðast. Samt fjölgar fólk sér þar nær óháð slíku. Ofangreind hjón minntust á mannfjölgun:

“Landið hafði verið laust við hungursneyð síðustu tvö árin, en það ber einfaldlega ekki þegnana vegna mikillar fólksfjölgunar. Það er karlmennskumerki að eignast mörg börn þarna og meðalkonan eignast sex afkvæmi á lífsleiðinni,“ segir læknirinn. Einnig: „Þegar búið er að kenna þjóðinni að rétta bara út hendurnar er sjálfsbjargarviðleitnin lítil. Fólk virðist oft bara sitja og bíða eftir að lífið renni hjá.“

Aðstoð til nokkurra útvaldra

Þróunaraðstoðin í Malaví er ekkert einsdæmi. Þessi málaflokkur fær verulegar úthlutanir frá öllum Vesturlöndum, en flest þeirra eiga í vandræðum með að ná því að finna verðug verkefni til úthlutunar, amk. þau lönd sem stunda úttektir á virkni slíkar „aðstoðar“. Niðurstaðan er gjarnan sú að örfáar réttmætar hræður nýta milljarðana þegar grannt er skoðað og þá hlýtur t.d. vatnssopinn að kosta þúsundir króna eða grunnskólaárið í menntun á við Harvard- menntun. Batteríið sjálft tekur oft svo mikið til sín, að helmingur fjárins í slíkt þykir ekki tiltökumál.

 

Upplýsing og gegnsæi stöðvar vitleysuna

Kynnið ykkur þessi mál vel áður en þið samþykkið aukna „þróunar“aðstoð Ingibjargar Sólrúnar úr vösum okkar. Krefjist upplýsinga um það hvernig milljarðarnir nýtast. Yfirlæknir á spítala hér þarf að gera grein fyrir hverri krónu og skera niður eins og landlæknir þekkir, en þegar peningum er hent til ættbálkahöfðingja á miðbaug þá er eitthvað minna um skýrslur, gegnsæi og skilvirkni.

Látið í ykkur heyra um þetta! Eilífðarþögnin um þessi mál er óþolandi. Fæstir segja múkk um málið. Finnst þér þetta bara allt í fína?  

Þörf grein meistarapenna um þetta efni mál er hér: (alger skyldulesning með góðum tenglum):

„Gagnslaus aðstoð“  http://hannesgi.blog.is/blog/hannesgi/

Athugið: Ýtið þrisvar á myndir og töflur til þess að ná þeim skýrum. 

Athugasemdir

[Jón Steinar Ragnarsson, 1.12.2007 kl. 07:04]

Okkur er nóg að setja pening í söfnunarbaukinn og helst svo að sem flestir sjái til. Það læknar samviskubitið og bætir ímyndina.  Okkur varðar ekkert hvað um peninginn verður.  Tilgangnum er náð með hræsninni einni.

Við erum Farísear nútímans.  Þessi sjálmiðaða viðleitni okkar er líklegast að valda meiri hörmungum en ella.  Sýndarmennska þessi kaupir okkur geislabauga en börnum vanþróaðra ríkja þyrnikórónu.

Hvað er til ráða?  Ég veit það ekki. Menn verða allavega að hætta að ljúga að sjálfum sér í þessum efnum og láta hug fylgja verki. 

Frábær grein hjá þér og merkilegt nokk, líka hjá Hannesi. Vonandi nær þetta inn í þingsali og jafnvel inn í kollinn á I.S.

[Jón Steinar Ragnarsson, 1.12.2007 kl. 07:09]

Annars er þetta orðinn iðnaður, sem einkaaðilar og stofnanir maka krókinn á.  Það sama gildir um þetta framtak og margt annað skylt að ef árangri er náð, þá hverfur bissnessinn.  Þess vegna er kyrrstaða eða afturför.  Það er allt með vilja gert.  Kæmi mér ekkert á óvart að með vaxandi fjármagni, aukist hlutdeild miðlaranna og hlutfall marktækrar aðstoðar minnkar. Auðvitað er þetta ekkert annað en svikamilla og féþúfa óvndaðra manna.

[Auður H Ingólfsdóttir (IP-tala skráð) 1.12.2007 kl. 07:15]

Þú snertir á stóru máli hér, sem hefur verið eitt heitasta umræðuefnið í þróunarfræðum síðusta áratuginn eða lengur. Það er ekki nóg að bara gefa, það þarf að hugsa aðstoðina vel, kynna sér aðstæður á hverjum stað og vanda vel til verka. Það þýðir samt ekki að lausnin sé að hætta að taka þátt í þróunarsamvinnu, enda að sjálfsögðu líka hægt að finna fjölmörg dæmi um vel heppnuð verkefni (eins og þau sem tókust illa). Enda - ef þú lest orðrétt það sem haft er eftir Sigurði, þá er ekki verið að tala um að hætta aðstoð heldur beina henni í annan farveg (menntun í þessu tilviki)

Eitt sem þú nefnir í pistlinum þínum varðandi mannfjölgun - sem stenst illa nánari skoðun - er að halda því fram að með því að hjálpa fólki til betra lífs þá verði mannfjölgun enn meiri og hraðari. Yfirgnæfandi meirihluti rannsóknaniðurstaðna sem skoðar samhengi milli efnahagsástands og mannfjölgunar bendir til þess að besta leiðin til að draga úr mannfjölgun sé að bæta aðgang að menntun, heilsugæslu og fjármagni. Þetta á sérstaklega við ef hagur kvenna vænkast að þessu leyti - og virðist ástæðan vera sú að um leið og þær fá fleiri tækifæri upp í hendurnar til að gera eitthvað annað en eignast börn, þá velja þær frekar að eignast færri börn.

Þarna er margt sem spilar inn í, sem of langt mál er að telja upp í þessari athugasemd. Að mínu mati er hinsvegar ljóst að heimurinn er allt of samtengdur til að hægt sé að spila súkkat í þessum efnum og einbeita sér eingöngu að sínum eigin nafla. En það þarf að vanda til verka.

[Ívar Pálsson, 1.12.2007 kl. 14:12]

Takk fyrir þessi innlegg.  Umræðan um þessi mál kemst vonandi á skrið, en skiljanlega er erfitt fyrir þá sem þekkja þetta best að tjá sig vegna þagnarskyldu og hagsmunatengsla.

Auður, það er ekkert lögmál að þróunarsamvinna eigi rétt á sér, ef hún er ekki skilvirk. En ef svo vill til að þeir staðir finnast þar sem hún hefur reynst skilvirk og árangursrík fyrir sjálfsbjargarviðleitni fjölda fólks til frambúðar, þá kemur til greina að gera meira af slíku. En þá erum við kannski komin í hring, því að áframhaldandi aðstoð skapar áhangendur. Einnig má vel velta fyrir sér hvort t.d. olíu- eða demantapeningar sumra ríkjanna ættu ekki að greiða menntunina, frekar en að íslenskt söfnunarfé geri það.

En varðandi mannfjölgunina, þá er þetta hárrétt hjá þér, Auður. Mitt sjónarhorn er kannski frekar það að 2. stig mannfjöldaþróunar, há fæðingartíðni og lág dánartíðni við aukna hagsæld, teygist stundum verulega áfram (í áratugi) vegna 1. stigs hugsunar og þá er erfitt að brauðfæða allt gengið. Getnaðarvarnir og menntun kvenna laga þetta, en karlarnir virðast samt vilja fjölga sér meir!

[Fannar frá Rifi, 1.12.2007 kl. 15:20]

Þetta endalausa tal um ábyrgð vesturlanda búa til að koma afríku til hjálpar og rökin á bak við þau eru farinn að minna æði mikið á rök sem notuð voru fyrir um 120 árum síðan. Byrgði Hvíta mannsins.

Ríki í afríku og afríkubúar eru ekki jafningjar margra. Þá á við þá sem eru að aumingjavæða afríku. "það er allt svo slæmt það or þeir geta ekki bjargað sér sjálfir". Meðan það er litið á afríku sem vesalíng sem ekki getur bjargað sér sjálfur og er þar af leiðandi ekki jafn oki okkar, þá mun afríka aldrei geta risið til jafns við okkur.

Gaman samt að sjá þegar þeir sem vilja hjálpa afríku með peningja gjöfum vilja meina afríku búum að iðnvæðast. eintóm hræsni.  

[Baldur Fjölnisson, 1.12.2007 kl. 16:22]

Mjög gott innlegg og Jón Steinar hittir líka naglann á hausinn.

Þetta er mjög arðbært skím sem vandamálafræðingaiðnaðurinn hefur mjólkað óspart. Besta leiðin til að viðhalda vandamálinu verður áfram að moka peningum í gjörspillta einræðisherra sem eru þarna vegna þess að það hentar hagsmunum valda- og fjármálaelítu vesturlanda. Þeir hlýða og eru því góðir pappírar.

[Hagbarður, 1.12.2007 kl. 18:06]

Mjög góð og áhugaverð grein hjá þér. Ég hef velt þessu fyrir mér í mörg ár og hefur alltaf fundist nálgunin á þessu vera bland af vanþekkingu og hræsni. Matargjafir hafa jafnframt kippt fótunum undan framleiðslunni innanlands og virðiskeðjan sem til staðar var í landinu kannski eyðilögð. Þar að auki höfum við venjulega enga eða sáralitla þekkingu á aðstæðum í þessum löndum. Komum venjulega með okkar gildi inn í þessi samfélög og skiljum ekki hugsunarháttinn.

Það er líka fróðlegt að velta því fyrir sér hvort að aðstoðin sem við veitum geti ekki í raun kannski verið skaðleg. Styrkir og ölmusur dragi í sjálfskaparviðleitni. Kannski, allavega voru þær þjóðir sem mestar stríðsskaðabætur greiddu og mestar álögur lagðar voru á eftir síðustu heimstyrjöld, þær þjóðir sem staðið hafa sig best og lífskjör eru hvað best, Finnland, Japan og Þýskaland.

Ég held að það væri frekar athugandi hjá okkur að stofna banka (eins og þessi Indverji sem fékk friðarverðlaunin) gerði og vinna þetta innan frá með því að lána fólki til kaupa á bústofni, til ræktunar, úrvinnslu og fleiri þátta sem byggja undir framleiðslu og að fólk geti skapað sér auðlegð.

Frekar vildi ég sjá slíkt gert, en að vera með starfsmenn í að leita uppi mannætur á Kyrrahafi til að skrifa undir yfirlýsingar um þátttöku okkar hjá Öryggisráðinu. Þangað eigum við ekkert erindi. Par exelance bruðl.

[Fannar frá Rifi, 1.12.2007 kl. 19:31]

Marshall aðstoðin er oft notuð sem dæmi um góða þróunaraðstoð. Marshall aðstoðinn var ekki þróunaraðstoð. Þetta voru fjárfestingar peningar til þess að byggja upp iðnviði samfélags sem var til staðar. Iðnviðir afríku eru ekki til staðar. Þannig að það er ekki verið að endurreisa þar eins og gert var í þýskalandi. Það er ekkert mál að endurreisa Róm en að byggja hana upp á nýtt er mun erfiðara (ef svo mæti taka til orða).

Það er bara ekki hægt að bera saman þýskaland eftir stríð þar sem landið er í rúsi og afríku. Það er hægt að bera saman iðnviðina í fasteignalega en þýskaland hafði tækniþekkingu og iðnaðarþekkingu í landinu, eitthvað sem afríka hefur af skornum skammti.

Háskólamenntaðir afríkubúar vinna sem ökumenn fyrir ríka vesturlanda búa sem halda þeir séu að bjarga heiminum með peningagjöfum. 

[Baldur Fjölnisson, 1.12.2007 kl. 22:12]

Hún var afar góð fyrir Wall Street, svo mikið er víst. Td. var amk. 20% hennar fólgið í olíusölu bandar. fyrirtækja til rústanna af Evrópu svo ég nefni ekki annað. Í dag sjáum við svipaðar millifærslur á Wall Street hér á landi þegar bandar. leppar semja við "vini" sína í Bechtel og Alcoa og Impregilo um svipaðar millifærslur og afslátt á orku í bullandi seljendamarkaði á orku.

[Gunnar Helgi Eysteinsson, 1.12.2007 kl. 23:52]

Frábær grein og góðar athugasemdir... áhugavert.

[Guðmundur Jónas Kristjánsson, 2.12.2007 kl. 00:51]

Sammála Ívar. Mjög gott innlegg!

[Geir Ágústsson, 2.12.2007 kl. 23:15]

Raunar er það umdeilt hversu miklu Marshall-aðstoðin skilaði enda var hagkerfi Vestur-Evrópu byrjað að taka flugið áður en ein króna barst frá Bandaríkjunum. 

[Ívar Pálsson, 3.12.2007 kl. 00:36]

Athyglisverðir þankar og tenglar, takk. Hvernig ætli aukna gagnsæið sem Ingibjörg Sólrún boðar myndi virka? Sjáum fyrir okkur skýrslu á netinu: „2009= 300 milljónir kr. til grunnskólans í Pepel, Síerra Leone, til tungumálakennslu og aukinna menningartengsla. Njótendur aðstoðar= 90 nemar. Kostnaður: stjórnun 150m, laun utan landsins 70m, laun þar 40m, bygging 10m, annað 30 milljónir. Ólíklegt?

[Rummy, 3.12.2007 kl. 21:21]

Vitnað er í læknahjónin: 

“Landið hafði verið laust við hungursneyð síðustu tvö árin, en það ber einfaldlega ekki þegnana vegna mikillar fólksfjölgunar. Það er karlmennskumerki að eignast mörg börn þarna og meðalkonan eignast sex afkvæmi á lífsleiðinni,“ segir læknirinn. Einnig: „Þegar búið er að kenna þjóðinni að rétta bara út hendurnar er sjálfsbjargarviðleitnin lítil. Fólk virðist oft bara sitja og bíða eftir að lífið renni hjá.“

Ekki er laust við að þessi tónn minni mann á Kipling í yfirlætislegum rasískum nýlenduhroka.  Dómur hins menntaða, en greinilega illa-upplýsta, vesturlandabúa er þannig að fólkið í þessum löndum séu framtakslausir aumingjar.

Fólk á að reiðast svona málflutningi en ekki fagna honum eins og lærskellandi molbúar. 

[Geir Ágústsson, 3.12.2007 kl. 21:42]

Rummy, hliðstæð ummæli mætti hæglega segja um Svía án þess að hætta á að kallast fordómafullur rasískur menntahroka-snobb-hippi:

Svíar eignast börn á tveggja ára fresti að jafnaði til að hámarka barnabætur sínar, og láta þannig kerfið stjórna hegðun sinni en ekki eigin þarfir og væntingar.

Íslendingar eru engar heilagar kýr heldur:

Mörg íslensk pör skrá sig á sitthvort lögheimilið og halda sig frá skráðri sambúð til að lágmarka leikskólagjöldin. 

Ölmusakerfi eyðileggja fólk, og það á jafnt við um Svía, Íslendinga og malíska þorpsbúa. 

[Rummy, 3.12.2007 kl. 21:51]

Þessar athugasemdir þínar eru í ágætis takt við það sem ég benti á.  Þær eru illa upplýstir sleggjudómar og alhæfingar sem eru ekki lýsandi fyrir þorra fólks.  Þú ert eflaust betur gefinn en svo að nota slíkar rökleysur.

[Ívar Pálsson, 3.12.2007 kl. 22:50]

Rummy, ummæli hjónanna ber helst að taka í heild sinni, sbr. pdf tengilinn hér ofar, en þó sé ég ekki (í mínum nýlenduhroka kannski, sbr. orð þín) hvar þau hafa rangt fyrir sér eða fara rangt með í textanum hér að ofan. Þetta er ekki endilega dómur, allt eins vitnisburður um staðreyndir á heilu ári á staðnum. Þá er þetta allavega upplýstur dómur þeirra sem til þekkja, frekar en okkar sófameistaranna sem vorum ekki þar. Hörundslitur fólksins skiptir ekki máli í þessu og ekki er um rasisma að ræða. Staðreyndirnar sem nefndar eru koma við kauninn á þér  og því drepur þú málinu á dreif.  Fólkið á staðnum verður ekkert athafnasamara, bjargar sér betur eða eignast færri börn af því að þér finnst að það ætti að vera það. Þetta er raunin og ljóst er að aðstoðin virkar ekki sem skyldi.

[Ívar Pálsson, 5.12.2007 kl. 00:05]

Hörður Þ. Karlsson, ert þú ekki í erfiðum málum núna? Fréttin var að berast á BBC (hér) um harða bardaga norður af borginni þinni. Fjöldi skæruliðahersveita og hver veit hvað. Evrópusambandið er víst að hugsa um að senda inn herdeild í byrjun næsta árs, en ekki líst mér á þetta, því að skæruliðarnir segjast munu líta á Evruliðið eins og um hersetulið sé að ræða og eigi því að verða fyrir árásum. Ekki er betra handan landamæranna í Darfur (Súdan) þar sem SÞ hefur ekki umboð til að beita hervaldi að fyrra bragði frekar en vanalega og horfir á þúsundirnar drepnar án mótaðgerða.

Ég vona að þú fáist fluttur burt úr þessu og komist hingað á klakann í rokið og rigninguna.